Lựa chọn dầu cắt gọt phù hợp cho vật liệu thép
Thép là vật liệu gia công phổ biến nhất trong ngành cơ khí chế tạo, nhưng mỗi loại thép có tính chất khác nhau nên yêu cầu dầu cắt gọt phù hợp để tối ưu hóa hiệu suất gia công, bảo vệ dao cụ và đảm bảo chất lượng bề mặt sản phẩm.
1. Các yếu tố cần xem xét khi chọn dầu cắt gọt cho thép
✔ Độ cứng và tính chất vật liệu: Thép có nhiều loại khác nhau, từ thép cacbon mềm đến thép hợp kim cứng, thép không gỉ, thép chịu nhiệt, mỗi loại có yêu cầu bôi trơn và làm mát riêng.
✔ Tốc độ gia công: Gia công tốc độ cao tạo nhiệt lớn, cần dầu có khả năng làm mát và chống oxy hóa tốt.
✔ Loại nguyên công: Các nguyên công như tiện, phay, khoan, doa, mài có mức độ ma sát và sinh nhiệt khác nhau, đòi hỏi dầu có tính năng đặc biệt.
✔ Yêu cầu về tuổi thọ dao cụ: Các quá trình gia công thép cứng dễ gây mài mòn dao cụ, cần dầu có phụ gia cực áp để giảm ma sát và bảo vệ dao.
2. Lựa chọn dầu cắt gọt cho từng loại thép
2.1. Gia công thép cacbon thấp và trung bình (≤ 0,3% C)
Thép cacbon thấp có độ mềm, dễ gia công và tỏa nhiệt ít, nhưng có thể bị oxy hóa nên cần dầu có khả năng bảo vệ chống gỉ.
✔ Nguyên công thông thường (khoan, tiện, phay, bào, cưa):
- Dầu cắt gọt pha nước (bán tổng hợp hoặc tổng hợp) giúp làm mát tốt, tẩy rửa sạch phoi.
- Nếu gia công tốc độ cao, dùng dầu có phụ gia chống mài mòn nhẹ (AW – Anti-Wear).
✔ Mài và gia công chính xác:
- Dùng dầu pha nước tổng hợp ít tạo bọt để làm mát tốt, bảo vệ bề mặt chi tiết.
✔ Ưu tiên: ✅ Dầu có độ kiềm nhẹ để trung hòa axit sinh ra trong quá trình gia công. ✅ Tỉ lệ pha nước thường từ 5 – 8% tùy vào yêu cầu làm mát.
|
 |
2.2. Gia công thép cacbon cao và thép hợp kim
Thép có hàm lượng cacbon cao (≥ 0,4%) và thép hợp kim có độ cứng lớn, dễ làm mòn dao cụ và sinh nhiệt cao khi gia công.
✔ Gia công nặng, cắt gọt tốc độ cao (tiện tốc độ cao, phay CNC, chuốt, doa, cắt răng, cắt ren):
- Dầu không pha nước chứa phụ gia cực áp (EP – Extreme Pressure) giúp bôi trơn tối đa và giảm nhiệt cục bộ.
- Dầu pha nước bán tổng hợp có phụ gia EP nếu gia công trên máy CNC để tăng hiệu quả làm mát.
✔ Mài thép hợp kim, doa chính xác:
- Dầu pha nước tổng hợp ít tạo bọt, có chất chống ăn mòn và bảo vệ dao mài.
✔ Ưu tiên: ✅ Dầu có chứa lưu huỳnh hoạt tính (Active Sulfur) hoặc clo để chống mài mòn. ✅ Tỉ lệ pha nước từ 6 – 10% tùy mức tải trọng.
|
 |
2.3. Gia công thép không gỉ (inox)
Thép không gỉ có độ cứng cao, dễ bị chai cứng khi gia công (work hardening), dẫn đến mài mòn dao cụ nhanh và tăng nhiệt độ vùng cắt.
✔ Gia công cắt gọt (tiện, phay, khoan, doa):
- Dầu không pha nước có phụ gia EP cao (chứa lưu huỳnh, clo hoặc phốt pho).
- Nếu cần dầu pha nước, chọn loại bán tổng hợp có phụ gia cực áp cao.
✔ Mài thép không gỉ:
- Dầu tổng hợp chuyên dụng cho mài giúp chống cháy dao mài, làm mát tốt.
✔ Ưu tiên: ✅ Dầu có chất chống dính (anti-welding additives) để ngăn phoi bám vào dao cắt. ✅ Không dùng dầu có lưu huỳnh hoạt tính nếu yêu cầu bề mặt sáng bóng. ✅ Pha nước với tỷ lệ 7 – 12% để đảm bảo bôi trơn và làm mát hiệu quả.
|
 |
2.4. Gia công thép chịu nhiệt và thép siêu cứng (Titan, Inconel, HSS)
Những vật liệu này có độ bền và độ cứng cao, nhiệt sinh ra khi cắt rất lớn và dễ làm hỏng dao cụ nếu không có dầu cắt gọt phù hợp.
✔ Nguyên công tiện, phay tốc độ cao:
- Dầu không pha nước gốc tổng hợp chứa phụ gia cực áp cao (clo, lưu huỳnh hoặc phốt pho).
✔ Gia công siêu chính xác (doa, cắt ren, mài chính xác):
- Dầu pha nước tổng hợp có phụ gia EP đặc biệt, ít tạo bọt.
✔ Ưu tiên: ✅ Dầu có chỉ số độ nhớt thấp (~ 10 – 15 cSt ở 40°C) để bôi trơn tối ưu. ✅ Không dùng dầu có chứa sunfua hoạt tính nếu gia công hợp kim titan.
|
 |
3. Tổng hợp lựa chọn dầu cắt gọt phù hợp cho thép
Loại thép |
Nguyên công |
Loại dầu khuyến nghị |
Thép cacbon thấp/trung bình |
Khoan, tiện, phay |
Dầu pha nước bán tổng hợp hoặc tổng hợp (tỉ lệ 5 – 8%) |
Thép cacbon cao, thép hợp kim |
Tiện tốc độ cao, chuốt, cắt răng |
Dầu không pha nước có EP hoặc dầu pha nước bán tổng hợp (tỉ lệ 6 – 10%) |
Thép không gỉ |
Tiện, khoan, phay CNC |
Dầu không pha nước có EP cao hoặc dầu pha nước bán tổng hợp (tỉ lệ 7 – 12%) |
Thép chịu nhiệt, hợp kim Titan |
Tiện, phay tốc độ cao, doa |
Dầu không pha nước có phụ gia EP đặc biệt, độ nhớt thấp |
4. Kết luận
Lựa chọn dầu cắt gọt phù hợp cho thép giúp tối ưu hóa quá trình gia công, giảm mài mòn dao cụ và nâng cao chất lượng sản phẩm.
✔ Nếu gia công nhẹ và tốc độ cao, nên ưu tiên dầu pha nước bán tổng hợp hoặc tổng hợp.
✔ Nếu gia công tải trọng lớn, vật liệu cứng, nên dùng dầu không pha nước có phụ gia EP cao.
✔ Lưu huỳnh hoạt tính tốt cho thép cacbon cao nhưng không phù hợp với hợp kim Titan.
✔ Dầu có độ nhớt thấp thích hợp cho gia công tốc độ cao và mài chính xác.
Nếu bạn đang cần tư vấn chi tiết hơn về dầu cắt gọt cho từng ứng dụng cụ thể, hãy liên hệ qua [ Hotline & Zalo: 0522 959 719 ]